8 wijze antwoorden van Fien Vermeulen

Schrijven was een oude liefde, toch moest ze rijpen en rijzen voordat de tijd daar was voor een boek. Het regent zonnestralen, over kanker, opklimmen en weer doorgaan. ‘Tijdens mijn herstel over mijn ziekte schrijven? Onmogelijk.’

Fien, je boek is daar. Gefeliciteerd. Heb je het, als je het nu terugleest, soms wel eens ontzettend te doen met jezelf? Dat nu het zo zwart op wit staat pas echt aankomt hoe zwaar het is geweest?

Weet je, je slaat echt de spijker op zijn kop. De periode waarin ik ziek was en de tijd daarna, tijdens het eerste herstel, was het zo heftig dat ik mijn gevoel een beetje loskoppelde van mijn denken. Ik kon gewoon niet meer verdrietig zijn, want ik had het gewoon te zwaar. Uiteindelijk kon ik er na een paar jaar niet eens meer om huilen. Ik kon het verhaal vertellen aan anderen en dan leek het alsof ik een hele nare film die ik gezien had beschreef, maar ik voelde het niet bij mezelf. Het heeft even geduurd en ik ben er veel mee bezig geweest in therapie, maar pas nu kan ik er zelf soms om huilen. Vooral nu het in een boek opgeschreven staat lukt het me beter om het te lezen en de momenten weer echt terug te halen zodat ik ze kan doorvoelen. Dat proces kwam tijdens het schrijven op gang en gaat nu nog beter. Het doorvoelen van zoiets is denk ik heel belangrijk voor het verwerken ervan. Bij mij duurde het alleen iets langer omdat ik in het begin vooral door wilde zodat ik mijn leven weer op de rit kreeg en geen energie had voor verdriet.

Je hebt in interviews verteld dat je tijdens je herstelproces onmogelijk over jezelf kon schrijven omdat het te confronterend was. Ik heb zelf veel geschreven over mijn dochter die een verstandelijke beperking heeft en herken dat. Schrijven over de periode dat we daar achter kwamen voelde als regressietherapie. Zat ik weer te huilen achter mijn laptop. Bij welke scènes had jij het het moeilijkst?

Vooral het moment met mijn vader, dat het hem zo speet dat hij dacht dat ik me aanstelde vond ik heel lastig. En ik was keikapot toen het stuk aan bod kwam waarin ik dacht dat ik zou gaan overlijden en afscheid moest gaan nemen. Ook toen gold: ik kon er niet goed verdrietig om zijn omdat ik mijn familie wilde beschermen. Ik dacht: als ik dan ga, wil ik dat zij zien dat ik in vrede ga en uitgestreden ben. Niks lijkt me voor een nabestaande zo erg als afscheid nemen van iemand die vechtend dood gaat.

Wat was de cue om wél te starten met schrijven?

Tijdens Expeditie Robinson. Ik lag op een ochtend in mijn eentje in de zee, ik had een longontsteking en een kolonie maden in mijn kuit, maar ik voelde me zo gelukkig, levend en mezelf. Het leek alsof ik even in een helikopterview boven mezelf hing. Ik zag mezelf daar zitten en ik dacht: het kan toch niet allemaal voor niks zijn geweest? Niet deze bizarre ervaring, de kanker, alles wat er gebeurd is, gewoon ‘het leven’. Ik besloot toen dat ik er klaar voor was om alles op te schrijven, in de hoop dat er iemand zou zijn die het zou lezen en zich erdoor gesteund zou voelen.

Je vertelde dat je het boek samen met iemand hebt geschreven omdat je er zelf zo nauw mee verbonden bent en iemand anders vragen stelt over dingen die voor jou heel vanzelfsprekend zijn. Wat heb je geleerd van deze samenwerking?

Voornamelijk dat zelfs de dingen die voor jou zo pijnlijk zijn dat je er bang voor bent eigenlijk altijd kleiner zijn dan de angst zelf. Doordat Sabine mijn tunnelvisie doorbrak met haar vragen en juist prikte als ik wilde stoppen, leerde ik dat ik het aankon. En sterker nog: dat hoeveel pijn het ook deed, ik me daarna beter begon te voelen.

Het is je eerste boek. Er zijn veel mensen die de droom hebben om een boek te schrijven. Wat is jouw gouden dit-had-ik-graag-willen-weten-voordat-ik-begon-tip? En wat hoop je mee te geven met je boek?

Ik vind dat iedereen een boek zou moeten schrijven, haha. Dat klinkt misschien gek, maar je leert er zoveel van over jezelf. Fysiek sporten is gezond, maar je moet je hoofd en gevoel ook trainen. In het durven toelaten, reflecteren, zodat je mentaal kunt groeien. Mijn gouden tip is echt vervelend simpel: ga het gewoon doen. Maar doe het op een moment waarop je voelt dat je er klaar voor bent. Eerder moet je niet beginnen, maar later ook niet. Dus als je ergens denkt: nu, maar ach, wat een werk of jeetje, wat eng, dan moet je een zetje vragen aan iemand. Want zodra je kunt, moet je het echt gewoon gaan doen.

Wat ik hoop mee te geven is dat niks gek is en dat niemand alleen is. De gevoelens van eenzaamheid die bij trauma’s horen – in welke vorm ze dan ook in je leven komen – zijn logisch, maar je bent niet alleen. Ik denk dat wat je ook hebt meegemaakt, ieder huisje een kruisje heeft en we globaal gezien dezelfde grote gevoelens hebben. Eenzaamheid, twijfel, verdriet, frustratie, eenzaamheid: noem ze maar op. Daar ben je dus nooit alleen in.

Je moeder is inmiddels ook getroffen door die vreselijke kanker. Ik kan me voorstellen dat haar mening voor jou het allerbelangrijkste is. Wat vond ze ervan?

Mama vond het prachtig. Heel confronterend, herkenbaar, mooi en moeilijk. En ik had één ding verkeerd onthouden: op mijn sterfdagetentje heeft ze geen champignonsoep gemaakt. Daar was ze pissig over, want dat zou ze nooit doen zei ze, haha.

En smaakt het schrijverschap naar meer? Borrelt er al een nieuw plan?

Ik borrel altijd van de plannen, maar ik heb ook geleerd te genieten van iets dat nu gaande is. Altijd maar vooruit kijken zorgt dat je de dingen mist waar je in zit. Een einde herkennen mensen altijd wel, de kunst is om in het midden ook te genieten.

Het regent zonnestralen is hier Vermeulen te bestellen.

Fotograaf: Lutske Veenstra