DE WAARHEID OVER HONING: ZO ZIT HET ÉCHT

Zeg wijn, snacks of haute cuisine en de smulpapen van online foodmagazine FavorFlav weten waar te drinken, hoe het te eten en wat te koken. Dit keer serveren onze cheffies je: de waarheid over honing: zo zit het écht.

Vloeibare Hollandse bloemenhoning, Veluwse heidehoning, raathoning: wat is nou eigenlijk wat? Gerard van de Braak, imker bij De Valksche Bijenhof, geeft ons advies, en hij kan het weten want hij zorgt voor vijfhonderd bijenvolken. ‘Koud geslingerd, dat is eigenlijk onzin. Je kunt niet eens warm slingeren.’

In het topseizoen, als al zijn bijenvolken op hun sterkst zijn, zorgen Gerard en drie medewerkers voor een slordige 25 miljoen bijen. Ze fokken ook koninginnen, maken honing en verkopen volken aan andere imkers. Je kunt hem dus gerust een ‘superimker’ noemen. Dus als je iets wilt leren over goede honing, dan is Gerard je man.

Om te beginnen: vegans vragen zich af of ze nog avocado kunnen eten, omdat de plant door bijen wordt bestoven. Is het zielig en onnatuurlijk als de bijen in kassen en op landbouwgrond planten bestuiven?
‘Onze bijen gaan in het voorjaar aan de slag om rode bessenstruiken te bevruchten, en soms werken ze in kassen. Vinden ze dat leuk? Als we de bijenkast dichtmaken, worden ze daar niet echt vrolijk van, en ook het vervoeren geeft ze een beetje stress. Maar daarna komen ze op een plek waar ze het enorm naar hun zin hebben. Grote velden met miljarden bloemen, waar ze kunnen eten wat ze willen. Een walhalla zou je kunnen zeggen. Dus met de bijen hoef je volgens mij geen medelijden te hebben.’

Hoe verklaar je het prijsverschil tussen de honing in de knijpflessen in de supermarkt, en de dure potten die je bij een imker kunt kopen?
‘Je moet je afvragen wat die goedkope honing eigenlijk is. De goedkoopste honing komt uit Zuid-Amerika en uit China. Laatst zag ik een pot honing met een ingrediëntenvakje op de verpakking. Ik bedoel: hoezo? Honing is toch honderd procent honing? Helaas, dat is niet altijd zo. Vooral als je goedkope honing koopt is de kans groot dat het niet helemaal natuurzuiver is.’

Goedkope honing is dus meestal niet zo best, maar betekent dat dat dure honing altijd goed is?
‘Nee, zo makkelijk is het niet te zeggen. Neem nou Manuka-honing uit Australië. Het zou een soort wonderhoning zijn, genezend en helend, een heel marketingverhaal. En peperduur, hè. Een groep HBO-studenten is daarin gedoken en wat blijkt? Onze Hollandse honing is beter dan die dure honing uit Australië.’

Op het etiket van honing staat soms: koudgeslingerd. Wat is dat?
‘Een beetje een vreemde term, want honing wordt altijd koud geslingerd. Stel dat je raten zou verwarmen voordat je zou slingeren, dan smelt ook de was van de honingraten en die komt dan in kleine brokjes in je honing terecht. Dat is niet de bedoeling. Alle honing die je in de supermarkt koopt, is sowieso verhit. Dan raak je waardevolle enzymen kwijt in de honing, en die zijn nou juist zo gezond voor je. Als de honing versuikert, kun je ‘m gerust au bain-marie in een pannetje zachtjes opwarmen tot hij weer helder is, maar verder niet.’

En honing in de thee dan?
‘Daar moet ik een beetje om lachen. Mensen doen dat om van hun keelpijn af te komen, of omdat ze een verkoudheid onder de leden hebben. Maar als je honing in kokendhete thee doet, zijn alle heilzame stofjes in die honing echt weg. Je zou je thee moeten laten afkoelen en dan de honing erdoor roeren, maar koude thee lijkt mij ook niet echt lekker. Neem maar gewoon een lepel honing, zo uit de pot. Dat is veel beter.’

En biologische honing, is dat altijd goed?
‘In Nederland wel, hoewel hier veel honing biologisch is maar niet gecertificeerd. Dat certificaat kost een hoop geld en een hoop tijd, vanwege de administratie die ermee samenhangt. Aan de andere kant: de meeste biologische honing uit Duitsland is van bijen die in het Ruhrgebied rondvliegen. Lekker biologisch!’

Zijn er nog meer belangrijke verschillen tussen imker- en supermarkthoning?
‘De smaak, natuurlijk. In supermarkten kan je vrijwel uitsluitend melanges kopen. Nederlandse imkers oogsten tientallen verschillende smaken honing en houden die apart. De bloemen waarvan de nectar afkomstig is, bepalen namelijk de smaak van de honing. Daardoor krijg je bijvoorbeeld Veluwse heidehoning met een heel sterke kruidige smaak, maar ook typische voorjaarshoning met een mild fruitig tintje.’

Als je zeker wilt weten dat het goed zit, welke honing moet je dan kopen?
‘Dan zou ik lokale honing kopen. Gewoon kijken waar in de buurt een imker zit en daar naartoe. Dat is toch wat anders dan grote bedrijven die anoniem blijven. Het allerbeste? Raathoning, dus met een stuk honingraat en al in de pot. Daar wordt helemaal niks mee gedaan, het is gewoon zó uit de bijenkast, in een potje gestopt. Het gaat om een soort mentaliteit: ik zie dat mensen lachend dertig euro betalen voor een kilo paling, maar vijf euro voor een potje goede honing is dan te duur. Als consument heb je zelf de mogelijkheid om te bepalen wat je koopt en waar je je geld aan besteedt. Als we alles zo goedkoop mogelijk blijven kopen, dan lijdt de kwaliteit daaronder, dat kan niet anders.’