Wat is mooi?

Gister ging er een filmpje viral van een jongen, Boris, die met een doek van Ikea in het Moderne Kunstmuseum in Arnhem is gaan staan om te kijken hoe de “kunstkenners” reageren op dat doek. Uiteraard zei hij er niet bij dat het om een Ikea-doek ging, maar zei hij dat het werk was van “de Zweedse kunstenaar Ike Andrews.” Zoals verwacht trapt iedereen er met open ogen in en dan begint hij ingewikkelde dingen te roepen over een doodgewoon Ikea-werk en dat is dan weer lachen gieren brullen want ha-ha kunstmensen zijn aanstellers.

Iets soortgelijks gebeurde een paar jaar geleden in Washington D.C. Een van de getalenteerdste en succesvolste muzikanten van de wereld, Joshua Bell, stond drie kwartier in een metrostation beroemde muziekstukken te spelen op een viool die naar verluidt zo’n 3,5 MILJOEN dollar kost en is gemaakt in 1713 door Antonio Stradivari zelf. Die Joshua stond een paar dagen voor dit experiment in de Symphony Hall in Boston waar kaartjes verkocht werden vanaf $100,-, hij wordt unaniem een virtuoos genoemd, of wonderkind – en nu ging hij drie kwartier in een metro spelen, gekleed in een simpele spijkerbroek en shirt. Goed ook hier voel je hem al aankomen, in die 45 minuten zijn er 7 mensen gestopt om te luisteren. That’s it.

“oh is dat van Zára? Echt? Wow dat had ik niet verwacht.”

En dit is ook van toepassing op mode. Let er maar eens op hoe vaak je jezelf of iemand anders hoort zeggen “oh is dat van Zára? Echt? Wow dat had ik niet verwacht.” Best een gekke opmerking, waarom verwacht je niet dat dat mooie kledingstuk niet duur is geweest? Moet iets altijd duur zijn om echt mooi te kunnen zijn? En ik vraag me dus enorm af wat er zou gebeuren wanneer je H&M- en Zara-kleding in een Margiela-achtige setting gaat showen, of mensen dan ook meteen over Kunst en Hoge Mode zullen roepen.

Hang een goedkoop H&M-truitje in een dure winkel en dan zal dat shirt ook wel duur zijn

Een paar jaar geleden tijdens mijn studie volgde ik een aantal filosofievakken en één van de onderwerpen die we daar behandelden was de vraag: wat is schoonheid? Is het iets meetbaars? Of, zoals filosoof David Hume zei, is het alleen maar een mening van een individueel persoon? Of een combinatie van beide, onder invloed van de geestestoestand van de persoon die het object aanschouwt? Die laatste opvatting was van een filosoof genaamd Immanuel Kant en wordt vaak als bruikbaarst gezien. Maar laten dit soort experimenten niet zien dat behalve de geestestoestand, een mening en “iets” objectiefs er nog een factor meespeelt: die van de omgeving?

Zet een Ikea-doek in een echt museum en dan zal dat Ikea-doek daar wel horen en dus ook echte kunst zijn (wat “echte kunst” dan ook moge zijn trouwens), en dan dient het doek ook zo benaderd te worden. Laat een “echte” muzikant spelen in een stinkend metrostation en dan zal zijn muziek ook wel niet veel beter zijn dan dat metrostation. Hang een goedkoop H&M-truitje in een dure winkel en dan zal dat shirt ook wel duur zijn. Dat laatste is dus vooralsnog alleen maar een vermoeden maar al schrijvende heb ik best zin gekregen om dat eens in het echt te testen. Nog vrijwilligers in the house?