Ben je nou helemaal van de pot gerukt

6x beledigen op een leuke manier

Gisteren hoorde ik een journalist van Quest op de radio die sprak over ouderwetse uitdrukkingen die we gebruiken maar die totaal niet meer aansluiten bij de nieuwe wereld. Iemand aan de lijn hebben, de hoorn op de haak gooien, iemands nummer draaien… Stammen allemaal uit het stenen tijdperk. Je weet wel, toen we nog bakelieten telefoons hadden. Met draaischijven en een draad die altijd in de knoop ging.

Al heeft het nog maar weinig met het hier en nu te maken, ik houd van ouderwetse uitdrukking. Een belediging klinkt toch net wat poëtischer als ‘ie dateert uit een eeuw geleden. Daarom geef ik je mijn zes favoriete beledigingen. Met een snufje vorige eeuw.

1. Ben je nou helemaal belatafeld?

Onze Taal zegt dat het waarschijnlijk een verbastering is van ‘ben je belazerd’ waarbij belazerd weer verwijst naar lazarus wat dan weer verwijst naar Lazarus, een bijbelfiguur die lepra had, een gevreesde besmettelijke ziekte.

2. Ben je bekotebikkerd?

Ee nieuwe favoriet van me. Koten en bikkelen waren allebei kinderspelletjes. Het zegt dus in a way dat je kinderachtig bent. Een andere uitleg is dat er een Rotterdamse vechtersbaas was die Kotebikker heette en dat bekotebikkerd staat voor: ben je aan het vechtersbazen?

3. Ben je bespoten?

Wat ze er precies mee bedoelen is niet helemaal duidelijk. Wellicht bedoelen ze: heb je je laten natspuiten en dus een loer gedraaid. En die retro-uitdrukking komt volgens Onze Taal weer van de valkeniers. Valken komen niet uit zichzelf terug naar hun kooi als ze zijn losgelaten. Ze moeten dus gelokt worden. Dat gebeurt met een loer: een met zand gevulde leren buidel met een lange riem eraan. Op de buidel wordt een stukje vlees vastgemaakt. Valken eten alleen levende prooien en de valkenier moet de vogel dus de indruk geven dat de ‘prooi’ nog leeft. Daarom draait hij de loer in het rond op het moment dat de vogel komt aanvliegen. De valkenier bedot de valk dus met een nepprooi. Afijn.

4. Ben je nou helemaal krankjorum?

Krank komt van het Duitse ‘krank’, wat ziek betekent. Jorum komt weer van ‘in de lorum’, wat van delirium komt.

5. Ben je van de pot gerukt?

Baby’s (dit is trouwens wat niemand weet over baby’s en bevallen) zitten op potjes, dus als je van de pot gerukt bent, gedraag je je als een klein kind.

6. Ben je beseibeld?

Joods dat teruggrijpt op het Joodse ‘zeibel’, dat staat voor rommel of drek.

Zo, en nu maar hopen dat iemand in je omgeving iets raars zegt of doet, dan trek jij je super retro geestige reactie uit je mouw. Oh, en dat komt weer van…