Check de moedervlek
De zon was daar, de eerste sproeten stonden op de neus en de moedervlekken kwamen onder de lagen stof vandaan. En met die ronde, bruine spruiten in het zicht barstte de discussie los. ‘Als het dik wordt, dan moet je hem weg laten halen’ en: ‘het wordt erger door de zon’ waren kreten die over de lunchtafel vlogen. Maar omdat je editors niet stiekem ook een le docteur in spe zijn, heb ik de hulp van de professional ingeschakeld. En dermatoloog Ronald Siphanto van DC Klinieken vertelt ons álles over het ingenieuze vlekje.
Allereerst, wat is een moedervlek eigenlijk precies?
“Het is een ophoping van pigmentcellen. De één heeft er een paar, maar een ander persoon kan er zomaar meerdere hebben. Pigmentcellen zijn meestal goedaardig. Je hebt aanleg voor moedervlekken. Het komt soms in de familie voor.”
Je hebt een moedervlek, waar let je op?
“Wij hanteren een zogenaamde ABCD-regel, dat staat voor asymmetrisch, boordrand, colour en diameter. A is als een moedervlek niet mooi rond groeit, maar scheef. Bij B heeft de moedervlek geen duidelijke begrenzing, maar loopt die vaag over in de huid. In het geval van C is er sprake van een te donkere moedervlek of donkere stippen. Een moedervlek is bij voorkeur eenkleurig en lichtbruin. En D staat voor een diameter van 5 millimeter. Het zijn redenen om een moedervlek in de gaten te houden, want het hoeft niet meteen kwaadaardig zijn.”
Het zegt dus niet meteen iets?
“Nee, moedervlekken worden soms groter of dikker. Ze kunnen veranderen. Dat kan door de zon komen, maar ook door een zwangerschap. Tussen je twintigste en veertigste krijg je ook vaak extra moedervlekken. Dat is geen reden tot ongerustheid. Soms is het juist de platte die een melanoom blijkt te zijn.”
Ja, moeten we extra opletten met de zon in combinatie met moedervlekken?
“Soms blijft een moedervlek wat donkerder na de zomer, dat is niet gek. Maar het is zeker belangrijk om de huid niet te overprikkelen. Je kan het beste de felle zon tussen twaalf en drieuur vermijden en om de twee uur zonnebrandcrème smeren. De zon is een risicofactor en kan een moedervlek veranderen, maar familieleden met als voorgeschiedenis huidkanker kunnen ook voor een extra risicofactor zorgen. Als je een licht huidtype en blauwe ogen hebt en je haar is rossig of lichtblond, dan moet je extra opletten. Maar in principe kan iedereen kwaadaardige moedervlekken hebben.”
Zijn er nog lichaamsdelen waar je extra op moet letten?
“Bij vrouwen komt een melanoom meer voor aan de onderbenen, bij mannen juist meer op de romp of rug. Maar het kan overal op het lichaam veranderen. Soms hebben mensen ook moedervlekken op het behaarde hoofd. Als een man kaal wordt zie je dat wel, maar bij een vrouw niet. Af en toe is het ook goed om onder je voetzolen te kijken, want daar zitten ook moedervlekken. Dit wordt nog weleens vergeten.”
En hoe zit het met de haar uit de moedervlek?
“Dat kan geen kwaad. Het is geen indicatie dat ‘ie goed of slecht is. Een haar mag je ook gewoon verwijderen, want het haarzakje heeft geen invloed op de pigmentcellen.”
Hoe vaak moeten we ons laten checken?
“Het hangt van de risicofactoren af en van de ABCD-regel natuurlijk. Je kan ervoor kiezen om ze periodiek te laten checken of een moedervlek zelfs preventief te laten verwijderen. Als ze doen wat ze niet horen te doen of als je in een zonnig gebied woont of hebt gewoond bijvoorbeeld. Maar een keer per één à twee jaar is meestal voldoende. Ga naar de huisarts, laat hem of haar beoordelen en als ze het niet vertrouwen dan verwijzen ze je door naar een dermatoloog.”
