Dit is volgens de wetenschap waarom we zo slecht tegen ons verlies kunnen

Stel, je krijgt een Gucci-tas. Cadeau. Zomaar. Eerst had je ‘m niet, en nu bungelt ‘ie plotsklaps gezellig aan je arm.

Je hebt er niets voor hoeven doen, je hebt er geen euro aan uitgegeven en het kostte je geen enkele energie. Dan ben je blij, toch? Ja, heel blij. En dan… Raak je die gratis Gucci kwíjt. Hij is weer long gone; iets wat je eerst nog niet had, is nu ook weer weg. Je bent hetzelfde als daarvoor, zul je denken. Eerst was je prima blij zonder tas. Toen had je ‘m, nu niet meer. Dan ben je toch ook gewoon weer blij? Nee. Na verlies voel je je diep en diep ellendig. In de psychologie hebben we het dan over loss aversion, ofwel: verliesaversie. Het is bewezen dat iets verliezen erger is dan dat iets ‘winnen’ je happy maakt.

Het blijkt zo te zijn dat we ons drukker maken om iets kwijt te raken of om iets te moeten missen dan dat we de ambitie hebben om iets te krijgen en om te winnen. Het is zelfs zo dat het verliezen van honderd euro je relatief gezien verdrietiger maakt dan dat tweehonderd euro krijgen je blij maakt. Ja, denk er maar eens goed over na. Zo werkt het wel.

Ook met spelletjes, waarin je kunt verliezen of winnen. Je baalt meer van een verlies dan dat je nou zo gelukkig bent als je wint van je medespelers. Monopoly? Geen goed idee in mijn huis. Dan mik ik na drieënhalf uur spelen vol nijd en met een dosis scheldwoorden dat hele bord door die kamer, moet je eens opletten. IK HAD BLAAK AL wel potverdegodverallechristus #!%*!#($!()!. Waarom maken we ons zo druk over dat verlies? Dat komt volgens de wetenschap doordat we het spel groter maken dan het is. Er spelen áltijd bij iedereen meer zaken mee. Opeens zie je irritante trekjes van je medespelers, vind je dat zij al genoeg in het leven hebben en jij niet, en hebben zij al áltijd al met álles geluk en zij hebben al die Gucci-tas en dat grote huis en die goedbetaalde baan. Dus nee, je gunt ze nog geen half Station Zuid of een keer extra langs Start.

Wat je niet hebt gehad, raak je ook niet kwijt, zingen ze weleens in van die uitstekende Hollandse klassiekers, toch? Dat is het ‘m precies. Dat wat je eerst niet had maar opeens kreeg, zoals gebeurt met iets winnen, maakt je blij, maar ook weer niet zo heel erg, eigenlijk. Want wat je niet hebt kun je niet kwijtraken. En juist iets kwijtraken, die káns op iets winnen, doet pijn. Dat geldt zowel voor spel als voor spullen.

Hou maar op over die parel van een Dolce & Gab-zonnebril. Verdwenen na één week gebruik. Mijn volledige weekendtas vol kleren die per ongeluk op de stoep bleef staan in Amsterdam? Met een junk mee. De portemonnee van m’n vriend. Leg dat maar eens uit. Nee, joe, gun mij alsjeblieft die hele Rotterdamse straat. Voor één keertje. I need it.

FACTS

• 12% van alle Nederlanders heeft nog nooit gegokt
• In Nederland zijn 79.000 mensen gokverslaafd
• Gemiddeld geven mensen met gokken 110 euro uit

Beeld: Jed Villejo via Unsplash