Iemand de docu over Joost Zwagerman gezien?

Het was lang stil rond Joost Zwagerman. Na zijn zelfverkozen overlijden volgde een prachtige thema-uitzending van De Wereld Draait Door, de kranten schreven een slotwoord et c’était ça. Althans, zo leek het. Ondertussen leefde zijn vriendin Maaike voort en baarde zij zelfs zijn kind. Ik vond het ongelooflijk toen ik dat hoorde. Dat verdriet, die zorg. En dan alleen en voor het eerst moeder worden.

Maaike zocht het voetlicht niet, maar liet zich twee weken geleden voor het eerst horen. Omdat ze aandacht wilde. Niet voor zichzelf, maar over de Joost Zwagerman-lezing die vanaf nu elk jaar op zijn geboortedag gegeven zal worden. Opdat zijn brede gedachtengoed en interesses gekoesterd blijven.

In dat interview vertelde Maaike dat ze ook gevraagd was voor ‘de’ documentaire die Coen Verbraak maakte over wijlen haar geliefde. Daar had ze nee tegen gezegd. Ze vond hem een goede journalist, heus, maar ze verkoos de Volkskrant omdat het ‘de krant van Joost was’.

Na het zien van de documentaire vond ik het jammer dat ze geen ja heeft gezegd, om postuum een beetje kleur op de wangen van Joost te blazen. Want er is nogal wat gesneuveld op de montagetafel van meneer Verbraak. Wat overbleef was een document over een man die ‘beter was dan hij dacht, maar minder goed dan hij hoopte’, die ‘waanzinaria’s’ mailde als hij boos was, die ongeduldig was, een woestijn van rust nodig had om tot een roman te komen die verstoord werd door zijn gezin, die zich na zijn scheiding meteen in een andere relatie stortte, die heimelijk de Wikipedia/pagina van aartsrivaal Michaël Zeeman aanpaste (en andersom, ik vond dat dan weer best een heel geestig verhaal), die arrogant zou zijn geworden na het succes van zijn roman ‘Gimmick!’ en die weer woedend was toen Leon de Winter een cover maakte voor ‘Het recht op terugkeer’, die verdacht veel leek op die van ‘Vals licht’.

Het enige dat echt aardig was, was het fragment waarin gememoreerd werd door Harry Mulisch Joost Zwagerman als ‘opvolger’ te verkiezen. En juist dat wordt op Twitter verketterd omdat Mulisch deze uitspraak (tijdens College Tour) meteen zou hebben genuanceerd en vervolgens Adri van der Heijden zou hebben aangewezen. Nou, ik zag maar mooi een fragment waarin je én Mulisch én Joost Zwagerman zag waar ze deze uitspraak bespraken, dus…Twitterzuurtjes, ik weet het niet.

Volgens mij was Zwagerman zoveel meer dan dat en dat hij overal bang voor was, dat zag ik niet gestaafd. Hij was toch ook die jongen die ooit alle tv-redacties belde om aandacht te vragen voor zijn boek? En de jongen die zich stortte in het uitgaansleven om er een boek over te schrijven? En volgens mij was zijn liefde met Pereboom een oprechte, diepe, niet weg te stoppen liefde. Geen affaire waar hij zich zomaar ineens in verloor.

‘Eerlijk’, zo schreef NRC vandaag over de documentaire. Ik had het fijn gevonden ook een ander geluid te hebben laten klinken. Een beetje wederhoor van de andere kant, van mensen die een ander deel van Joost koesteren. Die zijn er namelijk ook. Want de grens tussen eerlijk en onbeleefd, die was wat mij betreft gisteren net iets te dun.