My World My Life

Een kind dat leert is een kind met kansen. BRACHA VAN DOESBURGH is ambassadeur van Edukans, de voorvechter van de ontwikkeling voor kinderen. Ze reisde af naar Ghana om het werk van de organisatie van dichtbij te zien. En ze realiseerde zich iets heel belangrijks… Op Amayzine schrijft Bracha over haar reis.

“Toen ik hoogzwanger van mijn oudste dochter Sophia was, nu zes jaar geleden, werd ik gevraagd of ik ambassadeur van Edukans wilde worden. Het is een kleine organisatie die zich inzet voor onderwijs in ontwikkelingslanden. Wereldwijd gaan er 264 miljoen kinderen niet naar school. Onderwijs, de bouwsteen voor een land en de kans op een betere toekomst voor een kind. De beslissing was snel genomen. Nu, zes jaar later, werd het tijd om mee te gaan op reis om te kijken wat Edukans doet, hoe het er in de praktijk aan toe gaat. De reis had al veel eerder op het programma moeten staan, maar met inmiddels drie kleine kinderen thuis durfde ik niet lang van huis weg te gaan.

In het vliegtuig naar Ghana heb ik sinds lange tijd 6,5 uur om na te denken over mijn leven en over wat me deze reis te wachten staat. Ik ben al gewaarschuwd dat het een intensieve, zware reis zal zijn. Ik heb zin in deze reis, maar ik vind het ook spannend. Ik ben toch stiekem bang dat de situatie daar erg uitzichtloos en deprimerend zal zijn. Hoe erg zal de armoede zijn? Hoe groot het contrast?

Ik merk dat ik best moe ben van de afgelopen jaren. Weinig slaap, een druk gezin en daarbij maar door blijven werken. Ik ben kritisch op mezelf. Ik wil overal het hoogst haalbare uit halen en ik ben niet snel tevreden. Dat ik mijn gezin heb moeten achterlaten, valt me ineens zwaar. Ik bekijk de film Tully en begin onophoudelijk te huilen. Het is een comedydrama over een oververmoeide moeder met drie kinderen, die een intensieve relatie krijgt met de nachtnanny van haar baby. De man naast me kijkt eerst een paar keer met een schuin oog naar me. Hoe verder de film vordert, hoe harder ik moet huilen. Hij begint zich duidelijk zorgen te maken en kijkt of de passagier naast hem zich ook zorgen maakt. Tegen het einde van de film heb ik het niet meer en begin ik nog harder te huilen. Op het hysterische af. Ik besluit me even in het wc-hokje op te sluiten zodat ik weer bij zinnen kan komen. Als ik terugkom van de wc, kijkt hij me aan en geeft hij me een geruststellende knik met zijn hoofd. Het is een lieve man.We zijn er. Voor we het vliegtuig uitstappen, fluistert de man me nog snel iets toe.

“You will love Ghana.”

De klamme hitte valt als een warme deken over je heen. Op het vliegveld klinkt vrolijke livemuziek. De vrouwen lopen recht en trots met hun ronde borsten en billen. Mannen zijn galant en helpen de vrouwen met hun koffers, ook al horen ze niet bij elkaar. We slapen die nacht in Accra.Vanwege veiligheidsredenen rijden we niet verder in het donker.

De volgende ochtend vroeg op pad naar Ho, we rijden zo’n drie uur over slechte wegen naar het platteland van Ghana. We bezoeken de eerste school waar Edukans al enige tijd hulp biedt. Kinderen komen van alle kanten aangerend om ons te knuffelen en aan te raken. Meisjes knijpen stiekem in mijn arm en giechelen.

We worden uitgenodigd in het kantoortje van de directrice Florence Ediccio, ook wel ‘Madam Happy’ genoemd. En dat is te merken. Ze bruist van de energie. Ze vertelt vol vreugde over haar school en zo nu en dan begint ze aanstekelijk hard te lachen. Ze laat ons de school zien. We spreken docenten en leerlingen. Een docent vertelt dat als je van de lerarenopleiding komt, je voornamelijk leert de lesstof op te dreunen en dat de kinderen je dan moeten nazeggen. Door een docentenprogramma van Edukans hebben ze geleerd hoe je interactie met je leerlingen krijgt. Vragen stellen. Ze erbij betrekken. De docenten hebben hierdoor duidelijk veel meer lol in wat ze doen en dat is te voelen. Doordat Edukans ze de juiste vaardigheden kan bieden, worden ze zelfstandig en leren ze hoe ze kunnen groeien en zichzelf verbeteren. Ik word enorm geraakt door het enthousiasme van de docenten. De levensvreugde. De kracht. En vooral hoe trots ze zijn op wat ze bereikt hebben.

Na een rommelige nacht vol dromen en de klamboe die meerdere malen van het plafond op mijn hoofd terecht komt, stap ik vermoeid de auto uit, de hitte, bijna 40 graden in.

Vandaag bezoeken we de My World My Life club op één van de door Edukans ondersteunde scholen. Een wekelijkse bijeenkomst voor jongeren, geïnitieerd door Edukans, waar seksualiteit en de rechten van jongens en meisjes worden besproken. Een taboe in Ghana. Hoe voorkom je een tienerzwangerschap? Wat gebeurt er als je ongesteld wordt? In Ghana is het niet gewoon om thuis over seks of menstruatie te praten. Moeders delen dit niet met hun kinderen. Dus als een meisje hier voor het eerst ongesteld wordt, denkt ze dat ze doodbloedt. In Nederland wordt daar veel openlijker over gesproken. Bij mij thuis zitten mijn kinderen zelfs als ik op de wc zit nog het liefste op mijn schoot, dus Sophia heeft me al uitvoerig ondervraagd over dit onderwerp.

De lerares van de My World My Life club, Rita Bani, vertelt dat ze de training van Edukans heeft gevolgd om over deze onderwerpen les te kunnen geven. “I’m a shy person, dus er ging een wereld voor me open.” Ze vertelt dat zelfs haar huwelijk er beter van is geworden, omdat ze het nu met haar man openlijk over seks kan hebben.

We mogen een kijkje nemen in de klas. We vragen de leerlingen wat ze geleerd hebben. Ze zijn allemaal een beetje verlegen en er wordt her en der wat gegiecheld. Eén meisje steekt haar vinger op en vertelt dat ze nu weet dat het normaal is dat haar lichaam verandert en als je menstrueert, je kinderen kan krijgen. We bepreken wat je kan doen om veilig te vrijen. Om zwangerschappen of ziektes te voorkomen. Naarmate we langer met ze praten, worden de kinderen minder terughoudend. We vragen of ze weten wat hun rechten zijn. Ferm zegt een jongetje: “Right to education!” Een meisje vertelt ons dat ze geleerd heeft dat ze nee kan zeggen als ze gedwongen wordt om seks met iemand te hebben.

Zijn er nog andere vragen? Eén meisje steekt als laatste haar vinger op. “Do white women menstruate as well?” Iets waar ik nooit over na had gedacht. Iets wat voor mij volkomen logisch is, is hier een vraag. En heel logisch, want als je niets verteld wordt, is alles een vraag.Je voelt hoe belangrijk het is om hier over te kunnen praten.  Hoe meer ze te horen krijgen en hoe meer ze begrijpen, hoe zelfverzekerder ze worden. De kwetsbaarheid, maar tegelijkertijd de openheid die deze kinderen hier hebben is diep ontroerend.

We nemen afscheid, alle kinderen komen blij en enthousiast van alle kanten aangerend. Ze knuffelen en vervolgens zwaaien ze ons vol overgave uit. En als ik twee dagen later moe van alle indrukken het vliegtuig instap om terug te keren naar Nederland, realiseer ik me hoeveel energie deze reis me juist gegeven heeft. Hoe geweldig het is dat Edukans de kansen van zoveel kinderen vergroot. Hopelijk voor nog veel meer kinderen in de toekomst. Want die 264 miljoen kinderen die niet naar school gaan, verdienen ook een kans.

En ik realiseer me dat ik zelf af en toe best wel wat minder kritisch mag zijn en zelfs een beetje trots op hoe ik het allemaal thuis en op mijn werk doe. Want het is mooi om trots te zijn.

Edukans werkt in ontwikkelingslanden aan onderwijs voor kinderen en jongeren. De droom van de organisatie is een wereld waarin elk kind de kans krijgt om zich te ontwikkelen. De komende tijd richt Edukans zich op vier doelen: van onderwijs naar werk, gelijke kansen voor meisjes, het verbeteren van de basis van het onderwijs en het onderwijs in noodsituaties. Ga naar Edukans om te zien hoe jij kunt helpen. 

Geschreven door: Bracha van Doesburgh

Beeld: Jacco van Laar