Stop de sabbatical

Je kent elk putje in de muur van het kantoor, de wallen reiken tot je enkels en je denkt nog maar aan drie dingen: strand, snorkelen met zeeschildpadden en rust. Even wat tijd voor jezelf. Maar is een sabbatical wel zo zaligmakend?

Een sabbatical: het is hipper dan ooit. Steeds meer mensen ‘gaan ervoor’. Je carrière is prima, maar allang niet meer elke dag ‘wauw’. Op die regenachtige dag in november denk je: potver, het roer moet eens om. Chagrijnig sleep je jezelf van maandag naar vrijdag en opnieuw. Je krijgt van die dagelijkse sores geen energie meer en je wilt nu toch weleens weten waar je wél weer de volle puf in het leven van krijgt. Op een dag weet je het zeker. Klagen heeft geen zin meer, het is tijd voor een grotemensenstap. Je neemt daarom vrij om te ontdekken wie je nu werkelijk bent. Elke zomer een weekje Italië werkt niet meer om helder te kunnen nadenken, je móet iets anders. Het leven is toch méér dan dit ene bureau, om acht uur ’s ochtends racen van huis naar kantoor en in het weekend overwerken omdat je collega er anders met de promotie vandoor gaat? Het leven is toch méér dan vastgeplakt zitten aan je computer? Méér dan achtendertig notities in je agenda nog voor het dinsdag is? Ja. Zo kan het niet langer doorgaan tot aan je pensioen. Er móet meer zijn. Je neemt heel lang vrij: een half jaar. Acht maanden. Welja, misschien wel een jaar. Je gaat op reis, je leest boeken, je doet vrijwilligerswerk en je volgt cursussen en trainingen om weer te weten wie je ook alweer bent. Om te ontdekken wat de zin van het leven is, wat je nu precies met je tijd op deze aardbol moet doen. Na hard werken mag je nu eindelijk hard ontspannen. Je omarmt je welverdiende sabbatical. Maar dat blijkt niet zo’n slim plan te zijn.

Een cocktail in je hand in plaats van een laptop. Je gaat voor een half jaar op onbetaald verlof en zwaait iedereen vrolijk uit op kantoor. Tot ziens. Jij weet wel beter. Vrijheid is dé ultieme blijheid. Toch?

Social pressure

Een sabbatical duurt minstens een paar maanden en wordt ook wel onbetaald verlof genoemd. Je levert je salaris in voor vrije tijd. Maar een sabbatical nemen is niet altijd de oplossing voor problemen op het werk. Het geeft je geen antwoord op al je prangende levensvragen, helaas. Heb je je namelijk ooit gerealiseerd dat er ook sociale druk rondom een sabbatical hangt? Als in: je moet toch wel mínstens acht weken naar de Bahama’s om te leren surfen, naar Costa Rica om met kinderen in een weeshuis te werken en ga ook maar naar China om wat lesjes Mandarijn mee te pakken. Je moet iets héél gaafs doen met de tijd die je vrij hebt, want hé, nu kan het. Je móet iets nuttigs doen. Je wordt gek aangekeken als je op de bank in Nederland blijft liggen en vooral niets meer doet dan met je vriendin lunchen, met je moeder winkelen en je rust pakken. Dan ben je in veel ogen al gauw een ‘sukkel’ die ‘het werk niet aankan’. Ga je backpacken en in hostels vol kakkerlakken wonen in Australië, kijk, dan ben je cool en ‘is het een perfecte break van die drukke baan’. Iedereen om je heen zorgt voor die sociale druk. Het hangt boven de naam ‘sabbatical’. Dat geeft een bepaald soort stress. Sabbaticals roepen vragen op bij je naasten. Zeg dat je tijdelijk stopt bij je baan en je krijgt onvermijdelijk binnen drie tellen één en dezelfde vraag teruggekaatst: ‘Wat ga je nu doen dan?’ Als je nog geen concreet plan hebt, dan wordt het commentaar schieten. ‘Schat, lieverd, wat zónde als je niets doet met die maanden zonder werk! Ga naar Afrika! Ga naar Antarctica, bouw een iglo, koop een husky en zie iets van de wereld! Maak iets méé!’ Als je wel een concreet plan hebt, levert het trouwens óók commentaar op. ‘Zou je nou wel naar Afrika gaan? Veel te gevaarlijk. En Antarctica? Ben je gék! Daar is geen daglicht en daar word je helemaal depressief. En je houdt niet eens van honden. Doe maar normaal en ga gewoon naar Texel.’ Kortom: het is nooit goed.

Behalve je vrienden, familie en partner heb je bovendien te maken met jezelf. Helaas lost weg zijn van je werk niet al je problemen op, ook al denk je misschien nog zo van wel. Mensen hebben namelijk zelf ook te hoge verwachtingen van eindelijk-godzijdank-na-al-die-jaren-je-de-pleuris-werken-vrij-zijn. ‘Als ik niet langer naar Excel-sheets hoef te staren, hoef te ouwehoeren met collega’s die ik saai vind en als ik niet langer zes uur op een dag hoef te vergaderen, nou dan… Dan ben ik pas gelukkig! Een nieuw mens! Een betere versie van mezelf! Dan ga ik pas echt leven! Dan heeft de wereld kleur!’ Met dit soort gedachtes gaat het faliekant mis. Je schuift al je issues en troubles alleen maar op. Je denkt dat het allemaal aan je baan ligt, maar dat is niet zo. Kom je terug van je halfjaar toeven op Bali, dan ben je gewoon weer je oude zelf. Je ontdekt niet opeens je levensgeluk als je languit in een hangmat in Kuala Lumpur ligt. Ook daar neem je je verdriet mee naartoe, inclusief je levensbagage en je twijfels en onzekerheden. De zorgen die je hebt om je kinderen, je ouders, je vriendinnen en je financiën… Die heb je met het zand tussen je tenen ook. Al lijkt dat strand vol wapperende palmbomen nog zoveel te kunnen oplossen, het is een misvatting.

Toch doen

Waarom is het dan toch zo hip, die megapauze inlassen? Uit onderzoek blijkt dat één op de vijf millennials van deze tijd kampt met een depressie. We zijn sip, somber, ongelukkig. We werken te veel, te hard, te vaak. En dat is niet alles. We moeten ook nog grote reizen maken, vier keer per jaar promoties krijgen, baby’s baren, op Ibiza trouwen en lief zijn voor de ouders. We hebben bovendien achthonderdvier beste vriendinnen, sportclubs die ons mailen waar we toch blijven en collega’s die wekelijks borrels organiseren die we niet mogen missen. Want dan loop je die promotie mis en ben je wéér ‘die sukkel’. We voelen de druk. Altijd. Overal. We zijn nooit offline. Mail jij je werk niet als je op het strand in Spanje ligt tijdens die krappe drie dagen vrij? Ben je mal. Dat kan niet. Een week geen Insta Story geplaatst? Leef je nog wel? Je bent altijd bezig, gehaast en in paniek en dus denk je: stoppen met al dat werken. Klinkt logisch. Toch helpt het volgens psychologen geen bal of je nu wel of niet blijft werken. Dat constante ‘aan moeten staan’ blijft. Ook als je vrij bent van het negen-tot-vijf-leven. De sociale druk blijft je achtervolgen. Het enige wat je cadeau krijgt is een gat in je cv.

Hoe je een sabbatical slim aanpakt? Dat lees je in ons magazine. De nieuwste editie ligt bij AKO en de Read Shop op je te wachten.