Verliest je vriendin een dierbare?

Ineens was hij er niet meer. Nou ja, niet ineens, maar snel ging het wel. Ik had hem nog honderd zomers en duizend glazen wijn en stokbroodjes brie gegund, maar mijn lieve schoonvader verliet ons in zijn slaap. Al was ik, gezien zijn leeftijd en staat van zijn, verdrietig en niet verscheurd, toch klonk het startsein voor een periode van rouw. Zoals er aan de bovenkant een grijze deken over ons werd uitgerold, ontvouwde zich aan de onderkant een wit vangnet, gespannen door vrienden, dierbaren en volslagen onbekenden die mijn schoonvader dan weer heel goed had gekend. Mocht er bij een vriendin van jou zoiets gebeuren, dan vertel ik je wat mij heel blij heeft gemaakt.

1. Kaartjes, kaartjes, kaartjes
Natuurlijk zijn WhatsApp-berichtjes ook lief, maar een kaartje… Daar heeft iemand echt aandacht aan besteed. Al is het je buurvrouw, koop een kaartje, schrijf er iets liefs op en doe het door de bus. Ze zal het zo waarderen. Ik heb alle kaartjes en brieven verzameld en in een mooie doos gestopt. Zo kunnen we ze af en toe teruglezen als we er behoefte aan hebben.

2. Brieven van een onbekende
Mijn geliefde wilde heel graag in alle kranten (behalve De Telegraaf want dat was niet bepaald het kopje thee van mijn erudiete schoonvader) een advertentie. Daar ben ik hem dankbaar voor, want daardoor kwamen er prachtige brieven. Brieven met verhalen die we niet kenden, van mensen wiens bestaan we niet kenden. Ze regen kralen aan de ketting van het leven dat we voor een groot deel kenden, maar voor een heel groot deel ook niet. Foto’s van toen, verhalen van vroeger. Geweldig. Dus schrijf ook een brief als je de nabestaande niet kent, ze zullen de herinneringen koesteren.

3. Bloemen
‘Ik denk dat ik gecondoleerd moet zeggen.’ Mijn favoriete bloemist (Jasmijn in Haarlem) kijkt een beetje bedremmeld als hij drie bossen tegelijk aflevert. Onze woonkamer werd een bloemenzee. Van de Amayzine-meisjes, van vrienden uit de buurt, van het bedrijf van mijn man (echte tv-producers leveren de bloemen met vaas, heerlijk praktisch) en ga zo maar door. Intens lief.

4. Krans bij de kist
Omdat je op een bepaald moment alle vazen wel gevuld hebt, is een heel mooi gebaar ook om een krans voor de kist te bestellen. Ik was er trots op zoveel witte rozen te zien liggen. En dankbaar, dat ook.

5. Er zijn
Vanwege corona hadden wij een intens besloten dienst. Maar ook vanwege corona schroomden sommige oudere vrienden om te komen, wat we volledig begrepen. Toen ineens een van mijn oudste vriendinnen op de banken zat, kon ik wel huilen. Denk niet dat het overdreven is als je ook even naar de begrafenis komt (zeker als het geen coronatijd betreft), het wordt gewaardeerd, echt.

6. Stuur een kaartje naar de naasten
Toen Kiki’s oma overleed stuurde ik ook haar moeder een kaartje. Nog nooit ontmoet, maar door de verhalen voelt het alsof ik haar ook goed ken. En zij is haar moeder kwijt, dat is nogal iets.

7. Rust gunnen
Mijn vriendinnen uit de buurt zagen ons soms zitten lop het bankje voor ons huis. Ik hoefde niet eens te zeggen dat we even samen wilden zijn. Dat begrepen ze al zonder woorden. En daarom houd ik zoveel van ze.