Hoe de documentaire over Harvey Weinstein me walgelijk kwaad maakte

Het gaat nergens anders meer over in New York: deze week begint het strafproces tegen Harvey Weinstein, de filmproducent die jarenlang de engste dingen deed met vrouwen. De machtige griezel die er altijd mee wegkwam. De man waar ik me  tot gisteren – slik – nooit heel erg in heb verdiept. Ja, laat ik het maar meteen eerlijk zeggen. Ik bedoel: natuurlijk wist ik wel dat seksuele aanklachten tegen hem het begin waren van een tijdperk dat later #MeToo zou worden, maar wie de beste man precies is, hoeveel macht hij had, en hoe erg hij die macht daadwerkelijk heeft misbruikt, was me altijd een beetje vaagjes.

Totdat collega Sharon me gisteren zei: ‘Kiek. Kijk de documentaire over hem: Untouchable.’ So I did. En ik moet zeggen: mijn nekharen gingen ervan overeind staan. Nu kan ik me voorstellen dat er – net als ik – vast mensen zijn die zich niet zo hebben verdiept in Harvey. Omdat het misschien wat aanvoelde als een ver-van-je-bed-show. Omdat je de beste man nooit gekend hebt. Omdat je ‘er geen tijd voor had’. Maar bijblijven terwijl de rest zijn ogen sluit is voorop lopen. Dus. Harvey Weinstein voor Dummies. Hoe kon hij zo lang ongestraft opereren?

Wat je first things first moet weten is dat meneer jarenlang ‘de koning’ van Hollywood was
De film laat zien hoe Weinstein, samen met zijn broer Bob eigenaar van Miramax-films, een reputatie opbouwt. Nee, hij was misschien niet bepaald aantrekkelijk, maar hij had wel charisma. Met zijn charmes wist hij iedereen in te palmen. Wilde je het als actrice maken? Vroeg of laat kreeg je te maken met Harvey. Ik bedoel: zijn films wonnen Oscars. Zijn productiemaatschappij werd gekocht door Disney. Zijn geldboom leek met de dag te groeien. Mensen met macht zullen altijd omringd worden door anderen die hopen een graantje mee te pikken van succes. Dat is niet gek, dat is menselijk.

Wat onmenselijk is, is wat Harvey deed met die macht…

Hij nodigt jarenlang vrouwen uit in zijn hotelsuites. Soms met een smoes: ‘Ik moet nog even doorwerken, kom naar mijn kamer ik heb een grote businesssuite’, soms onder het mom van een afterparty om een rol te bespreken of een drankje. Eenmaal binnen tast hij iedere keer af hoe ver hij kan gaan. Of hij zegt dat hij een stijve nek heeft, gevolgd door een massagevraag, of hij vraagt gewoon of de actrice in kwestie haar borsten wil laten zien. Meerdere actrices ruiken onraad en vluchten als de sodemieter uit zijn suite, andere slachtoffers bevriezen van angst waarna ze worden aangeraakt of nog erger: verkracht.

Wat meneer uiterst goed kan is manipuleren, bluffen en dreigen
Als vrouwen aangeven dat ze een vriend hebben, en niets met hem willen doen reageert hij doodleuk met: ‘Schat, dit is Hollywood. Iedereen doet het met elkaar. Ik kijk nergens van op’, ‘Als je me nu voor schut zet, zorg ik ervoor dat je nooit meer werk hebt’ en: ‘Je hebt geen idee wie ik ben..’ behoren ook tot zijn populairste zinnen. In de film wordt duidelijk dat meneer aan een enorme grootheidswaanzin lijdt en zichzelf ook The Sheriff in Town noemt.

En dan waar het mis ging: niemand durfde zijn bek open te trekken

Iemand met zoveel geld, macht en status tegen de schenen schoppen, oei, ja, daar durfden de meeste zich niet aan te branden. Toen er tóch een paar actrices hun verhaal deelden, werden ze nog binnen 48 uur via een groots advocatenleger van Harvey omgekocht. Even tekenen voor een geheimhouding en je bent 250.000 dollar rijker, hatsa. Ging je als journalist wroeten in zijn privéleven? Dan kreeg je een detective op je dak en dreigende telefoontjes. Sir the Sheriff got it all covered.

Journalisten probeerden al jarenlang een verhaal rondom de filmproducent te maken, maar bronnen waren altijd te bang om te spreken
Óf ze waren al omgekocht. Dus het was heel lastig om de val van deze man te bewerkstelligen. In 2017 waren er een paar vrouwen die dapper genoeg waren om patronen te doorbreken. Daarna is hij door tientallen vrouwen beticht van intimidatie, chantage, aanranding en verkrachting. Ook sterren als Angelina Jolie en Gwyneth Paltrow hebben toegegeven in het begin van hun carrière te zijn lastig gevallen door Harvey.

En nu? Nu begint het proces

Of Weinstein ook écht veroordeeld gaat worden is maar de vraag. De aanklacht tegen Weinstein is zo zwaar dat de strafmaat bijna gelijk staat aan moord. Dat betekent dat er geen enkele kwestie van twijfel mogelijk mag zijn wil hij daadwerkelijk veroordeeld worden. Ondanks het feit dat er rond de tachtig vrouwen aangeven seksueel te zijn misbruikt, wordt er (maar?) door twee vrouwen een zaak aangespannen. Veel intimidaties zijn dan ook al verjaard doordat vrouwen jarenlang hun mond hebben gehouden en andere getuigen zitten weer vast aan een schikking met Weinstein waarbij ze een geheimhoudingsclausule hebben getroffen. Je snapt: dit ligt ingewikkeld.

Bij de vormzitting verscheen hij deze week met een rollator, omdat hij aan zijn rug is geopereerd
Meneer lijkt een soort sympathie te willen opwekken, maar met zijn uitspraken in het ziekenhuis maakt hij zich meteen al niet geliefd. Hij gaf daar een interview waarin hij zei dat alle vrouwen vergeten zijn ‘hoeveel hij voor hen heeft gedaan’. Gwyneth Paltrow (een van de vrouwen die zich openbaar tegen hem heeft uitgesproken) zou volgens hem nooit zo veel faam bereikt hebben zonder hem.

Wat opvalt: hoewel het een enorme zaak betreft, wordt die niet live uitgezonden op tv zoals gebruikelijk is in Amerika
Waarschijnlijk heeft dit te maken met de privacy rondom slachtoffers. Actrice en slachtoffer Rose McGowan was een van de aanwezigen bij de vormzitting.  ‘Harvey, ongeacht welke leugens je jezelf vertelt, je weet dat je dit allemaal op je geweten hebt staan. Vrouwe Justitia kijkt naar een superroofdier. Naar jou,’ zei ze. Er hebben zich daarnaast tot nu toe al 150 journalisten aangemeld om aanwezig te zijn bij de zaak.

Op de tweede dag van het proces dreigde de rechter zijn borgtocht in te trekken en Harvey in de cel te zetten
Meneer was tegen de afspraken in was betrapt op het gebruik van zijn mobiele telefoon op het moment dat de selectie van de jury van start ging. ‘Is dit echt de manier waarop je voor de rest van je leven in de gevangenis wilt belanden, door te sms’en en een rechterlijk bevel te schenden?’ vroeg rechter James Burke, zichtbaar boos. Hij zei tegen Weinstein dat hij niet moest antwoorden. Toch is Harvey voorlopig op borgtocht vrijgelaten, al moet hij wel een elektronische enkelband dragen.

Fijne gedachte: ook als hij niet veroordeeld wordt, kan Weinstein waarschijnlijk nooit meer zijn werk doen

Hij is al per direct uit zijn eigen bedrijf ontslagen. Zijn vrouw Georgina kondigde in oktober 2018 aan te willen scheiden, na een huwelijk van tien jaar. Ze vraagt privacy voor haar en de kinderen.

Afijn, mocht je je deze week toch willen verdiepen in het hele Weinstein-drama: kijk naar Untouchable. Een pleidooi voor het doorbreken van de stilte. Eindelijk. Enne, over dat hele proces kan ik maar één ding zeggen: als deze man niet wordt veroordeeld, dan gaat er toch wel iets heel erg mis in de wereld, lijkt me…