Nee, iemand met een burn-out stelt zich niet aan

Als je werkt, dan is de kans aanwezig dat je er binnenkort een keer volledig af ligt, want 1 op de 6 werknemers krijgt een burn-out.

Dat zijn geen lekkere cijfers. En nu hoor ik je denken: ja joh, gaap, dat ken ik nu wel. Maar je moet een burn-out niet onderschatten. Want iemand die hier last van heeft, stelt zich niet aan. Een burn-out is géén griepje.

Je bent niet zomaar weer opgeknapt bijvoorbeeld; herstel duurt gemiddeld een maand of vier. Dat gebeurt in drie fases: eerst stort je in en merk je dat je niets meer kunt. Je kunt niet uit bed komen, je kunt met geen mogelijkheid naar je werk: je kunt niet eens meer naar buiten. Het idee alleen al aan boodschappen doen benauwt je. Van harde geluiden buiten schrik je. Je kunt niet tegen prikkels, tegen veel mensen in een ruimte, tegen drukte. Een afspraak met een vriendin maakt je paniekerig. Je krijgt overal stress van en vermijdt daarom alles en iedereen. In die eerste fase stop je met werken en vertel je aan iedereen over je burn-out.

In de tweede fase bekijk je welke activiteiten in je leven voor die spanning zorgen. Je schrijft het eventueel op. Is het die nare collega? Is het die baas met al die deadlines? Is het dat grote project waar jij ‘ja’ op hebt gezegd? Is het alles wat je buiten werk om nog moet doen? Je kunt kappen met alles waar je zorgen om hebt, want dat zal helpen, maar toch raden artsen aan om zoveel mogelijk te blijven werken, als dat kan. En ga ontspannen, dat vooral. Je zet de oorzaken van je burn-out op een rij en je vinkt af wat je voortaan gaat laten. Bedenk wat je wél leuk vindt om te doen. In de derde fase onderneem je actie om te zorgen dat je leven meer bestaat uit dingen doen waar je blij van wordt, dan van dingen doen die voor jouw gevoel ‘moeten’. Je gaat je oplossingen in real life uitproberen.

Mijn advies als psycholoog is vooral, als je iemand kent met een burn-out: laat diegene lekker. Ook ik heb vriendinnen gehad die er last van hadden en hoe graag ik mijn mening ook wilde geven, ik deed het vooral niet. Ik wilde helpen door van alles te adviseren. Ga lekker wandelen! Ga vroeg slapen! Ga op vakantie en naar die psycholoog en dan kun je over twee weken weer werken! Ik dacht soms: je zit toch al maanden thuis? Ben je inmiddels niet weer uitgerust? Zo gaat het niet, weet ik nu. Een burn-out heeft geen adviezen van iedereen nodig en is ook niet te plannen: je hebt juist rust nodig. Je wilt geen prikkels, zelfs niet als dat goedbedoelde adviezen zijn van vriendinnen. Je weet niet wanneer je je weer beter voelt.

Dus mocht jij iemand kennen met een burn-out: laat haar of hem maar even. Het komt vanzelf goed – it just needs time. En als je er zelf last van hebt: doe vooral níets waar je geen zin in hebt. Dat hoeft even niet: accepteer dat dit de situatie is en oordeel er niet over. Het komt allemaal wel weer en je vriendinnen, familie en partner, die wachten wel even op je. Wees niet boos op jezelf. Of streng voor jezelf. Doe maar lekker lief. Zet ‘m op.