Voor als jij ook denkt dat je telefoon je afluistert

Volgens mij heeft bijna iedereen het wel eens gehad: je hebt het met iemand over iets wat totaal niet bij je past en wat je nooit zou googelen, en ja hoor… Je opent je telefoon, en BAM: een advertentie voor precies dat product. Of het nou een langgekoesterde droom is om naar Noord-Korea te gaan, een pleidooi over de allerbeste stofzuiger zonder snoer (nog steeds de beste uitvinding van de eeuw) of dat je ineens een gepassioneerd gesprek had over de beste panty’s, ineens is die advertentie daar. Nou sorry, dan kán het toch niet anders dan dat ze gewoon meeluisteren op je telefoon?

Dat zit toch even iets anders. Want de kans dat Google of Mark Zuckerberg himself mee zit te luisteren met jouw gesprekken is toch behoorlijk klein. Wat is het dan wel, want je ziet toch écht die advertenties terwijl je het er letterlijk net over had? Tsja, dat is dus een typisch gevalletje confirmation bias, oftewel: bevestigingsvooroordeel.

Confirmation bias is eigenlijk heel simpel: je hebt het over iets gehad of je hebt over iets gelezen en ineens zie je het overal. In het geval van advertenties trekken mensen daarom snel de conclusies dat hun telefoon een geheime afluisterfunctie heeft, maar in werkelijkheid waren die advertenties er al maar vallen ze je nu pas op, omdat je het er dus net over hebt gehad.

Sinds ik me een beetje heb ingelezen in confirmation bias vind ik het opvallend hoe vaak je ermee te maken krijgt. Zo zei ik een week geleden nog tegen een vriendin van mij dat ik benieuwd was hoe het eigenlijk in India ging met het hele coronagedoe, want ik hoorde daar niet zoveel over en hoppa, nog geen dag later zag ik er allerlei nieuwsberichten over. Kan aan de timing liggen, maar ook dit is zeker confirmation bias.

De website verywellmind geeft ook nog een heel goed voorbeeld van confirmation bias in het dagelijks leven. Stel, jij bent heel erg van mening dat linkshandige mensen een stuk creatiever zijn dan rechtshandigen, dan zul jij elke keer denken als jij een linkshandige ontmoet die toevallig ook creatief is: zie je wel. Jouw aanname, jouw idee daarover, dat klopt. En door die confirmation bias registreren je hersenen elke linkshandige die níet creatief is en die je wel hebt ontmoet onbewust niet.

Zo werkt het dus ook met die advertentie-die-echt-geen-toeval-kan-zijn: de advertenties waar je niet net een gesprek over hebt gehad, die registreer je niet, maar die ene waar je net een heel gesprek over hebt gehad, díe valt je natuurlijk wel op.

Dus helaas, ik heb geen bewijs voor je dat je telefoon echt met je meeluistert, maar dit is misschien wel een wat rustgevender gedachte, toch? Mocht je je wel willen onderdompelen in de raarste complottheorieën, dan zijn dit er zes die je absoluut wilt kennen.