Science says: betweters denken niet altijd kritisch na

Aiii, deze komt wel even binnen. Ik moet namelijk helaas toegeven dat ik best wel een betweter kan zijn. Oké, ik ben er gewoon eentje, altijd al geweest. Maar vroeger ontkende ik het, dus dat ik hier nu voor uitkom zie ik maar als persoonlijke groei. En ja, ik weet ook: het is echt kneiterirritant voor mijn omgeving. Ik probeer er echt op te letten ook, maar ja… Soms weet ik het gewoon écht beter.

Dat denk ik dan, maar onderzoeken zeggen iets héél anders. Namelijk dat betweters juist eerder zijn geneigd onwaarheden te geloven en minder kritisch na te denken over de vraag of iets waar is of niet. Dat onderzochten Stav Atir, Emily Rosenzweig en David Dunning voor het blad Psychological Science.  Zij verzamelden 100 mensen in 2015, die hun eigen kennis moesten beoordelen als het ging om financiële onderwerpen. Dit werd onderzocht aan de hand van vijftien verschillende financiële termen.

Wat de proefkonijnen echter niet wisten, was dat een aantal van de termen helemaal niet bestond. Woorden als ‘pre-rated stocks’, ‘fixed-rate deduction’ en ‘annualized credit’ bijvoorbeeld. Zegt mij niets, ik weet sowieso niets van de financiële branche, maar dat is in dit geval dus niet zo gek. Hadden de mensen dat zelf ook door? Neuh, niet bepaald.

De proefkonijnen die voorafgaand aan het onderzoek aangaven financiële experts te zijn gaven overduidelijk vaker aan bekend te zijn met de verzonnen termen. Dit werd overigens ook gedaan met andere onderwerpen dan het onderwerp financiën, en met dezelfde uitkomst.

‘Hoe meer mensen geloofden en claimden iets van een onderwerp te weten, hoe meer ze zichzelf overschatten en verzonnen termen als waarheid aannamen.’

De conclusie van onderzoekers? Ze gaven als tip mee er tóch nog veel meer over te lezen, ook al denk je alles van een onderwerp te weten. Ook al denk je dat er niets meer over te weten valt: je hebt het mis.