Waarom we paniek krijgen van het ‘we moeten praten’-bericht

Tot grote irritatie van mijn vrienden ben ik erg slecht in het beantwoorden van berichten. Ik behoor dus tot één van die onrustige personen met tig open WhatsApp-gesprekken. Noem het laks, noem het raar, maar ik krijg echt paniek van al die meldingen en belletjes. En wat ik al helemaal erg vind is een bericht ontvangen met de vraag of ik even tijd heb om te praten, of nog erger, de mededeling: ‘We moeten praten.’ Van die opmerking krijg ik direct blinde paniek. Ik heb dan namelijk meteen het idee dat ik iets verkeerds heb gedaan en daarvoor op het matje word geroepen. Of dat er iemand in mijn familie is gestorven. Terwijl iemand me natuurlijk ook gewoon kan vertellen dat ze zwanger is of gaat trouwen. Maar waarom vind ik dit dan zo’n ontzettend eng bericht en hoezo gaat m’n hart er direct sneller van kloppen, in negatieve zin? Heb ik een slecht geweten of toch niet?
Volgens cyberpsychologie-expert Linda Kaye ligt het gelukkig niet aan mij en kunnen dit soort berichten inderdaad veel impact hebben op het humeur van mensen. Sterker nog: je kan dit soort berichten volgens haar beter niet versturen omdat ze eigenlijk nooit een positieve reactie oproepen. Hier ben ik het natuurlijk volledig mee eens. Maar waar komt deze – vaak wat overdreven – geschrokken reactie dan eigenlijk vandaan? Dat heeft alles te maken met het gebrek aan context bij zo’n bericht. Daardoor voelen we ons onzeker en dat zorgt voor de anxiety die we voelen. Kaye: ‘Digitale communicatie gebeurt met hoge inzet. De belangrijkste berichten over je leven krijg je waarschijnlijk via je telefoon en daarom zijn onduidelijke en eventueel dubbelzinnige berichten haast te vergelijken met een staaltje psychologische oorlogsvoering.’

Na het ontvangen van dit soort berichten verwachten we dus standaard iets negatiefs of in ieder geval iets héél belangrijks. En dat is precies hoe ik het ook ervaar, ik ben mijn eigen gat al aan het graven na zo’n melding. Volgens Kaye speelt machtsverhouding ook een rol: ‘Als je zo’n bericht ontvangt, dan heb je toch een passieve rol en móet je zo’n gesprek eigenlijk wel aangaan, of je nu wil of niet.’ Dat vind ik er geloof ik ook zo ontzettend benauwend aan, want je kan moeilijk ‘nee’ antwoorden op zo’n vraag.
Kaye heeft wat handige en makkelijke tips om dit schrikeffect te verhelpen. Dus voor alle mensen die regelmatig dit soort nare berichten eruit sturen: opgelet. Allereerst zou het stukken beter zijn om direct te melden waar je het over wilt hebben. ‘Kunnen we het zo even hebben over …?’ Nou, zo moeilijk is dat niet, toch? Het zou heel fijn zijn als de mensen die mij berichten deze tip even in zich op kunnen nemen. Daarnaast kunnen emoji’s helpen om een bericht minder zwaar te maken. Een hartje of gezellige smiley bezorgt mij in ieder geval al minder paniek dan alleen een zakelijke vraag. Tot slot kun je als de ontvanger van zo’n akelig bericht natuurlijk ook terugvragen waar het over gaat. Daar heb je al het recht toe, al vind ik dat zelf vaak doodeng om te doen. Stel je voor dat iemand dan reageert met: ‘Dat vertel ik toch echt liever in het echt.’ Nou, dan weet je ook meteen dat je deze persoon kunt verbannen uit je leven, want dat is tenslotte mentale marteling.