Dit is waarom je in één keer helemaal klaar kan zijn met iemand
Beeld je de volgende situatie in: je hebt een paar fijne dates achter de rug met iemand die je al maanden in het vizier hebt. Met je hoofd zit je helemaal in de wolken. Nog voor het daten van start ging wist jij het zeker: dit is de ware, want zoiets voel je toch gewoon? Na lang manifesteren is deze persoon dus eindelijk in je leven gekomen en alles lijkt perfect te verlopen. Maar dan geheel onverwachts, zo na de vijfde date blijkt hij/zij VRE-SE-LIJK. De persoon waar jij mee wilde eindigen is opeens een soort monster geworden. Je hebt geen flauw idee wat hier precies de aanleiding van is, maar zelfs het ademen van de ander is je al te veel. Aan alles, maar dan ook alles wat deze persoon doet erger jij je mateloos. Herkenbaar? Zelf heb ik dit vaak genoeg meegemaakt en het is een rampscenario dat ik daarbij regelmatig van vriendinnen hoor. Willen we dan toch echt áltijd het onbereikbare? Of wat is dit nou eigenlijk precies? Waarom kunnen we ineens helemaal klaar zijn met iemand?
Waar dit kantelpunt ook vandaan mag komen, er is in ieder geval een term voor dit verschijnsel, namelijk de ‘ick’, waarbij aantrekkingskracht tot een potentiële partner ineens omslaat in een gevoel van walging. Raquel Peel, hoofddocent psychologie aan de University of Southern Queensland, weet ons hier meer over te vertellen. Volgens haar kan de ick geactiveerd worden door iets kleins, zoals een gekke lach, een slechte dansbeweging of een raar loopje. Iets waardoor de alarmbellen gaan rinkelen en jij denkt: wegwezen. Maar waarom vinden we dit zó erg dat we meteen onze biezen willen pakken?
Volgens Peel bestaat er de mogelijkheid dat deze ick een soort zelfverdedigingsmechanisme of –strategie is, om onszelf te beschermen tegen het mislukken van een relatie. Daaronder zit dus eigenlijk de angst om te hechten, angst voor intimiteit of angst voor afwijzing. Je grijpt de ick als het ware aan om er vandoor te kunnen gaan.
Een andere optie kan zijn dat er sprake is van het zogeheten ‘flip-flop’-fenomeen, waarbij dat wat je vandaag tot iemand aantrekt, hetzelfde kan zijn als wat je morgen afstoot. ‘Flip’ staat hierbij voor een positieve eigenschap en ‘flop’ voor een negatieve eigenschap. Maar flip en flop kunnen vaak niet zonder de ander bestaan. Als je bijvoorbeeld iemands humor erg aantrekkelijk vindt, zou je misschien toch moeten accepteren dat daar ook dat gekke lachje bij komt kijken. Zie het als een soort package deal: geen grappige opmerkingen zonder die gekke lach. Een ander voorbeeld: je bent op iemand gevallen omdat je diegene lekker wild en zorgeloos vond. Maar opeens voelt deze persoon op momenten dat je hem/haar nodig hebt juist weer onverantwoord.
We willen ons natuurlijk allemaal veilig voelen bij onze geliefde, diegene vertrouwen en over alles kunnen communiceren. Maar als het gedrag van de ander je plotseling afschrikt, kunnen we dat gevoel van veiligheid verliezen. De mens zoekt van nature naar deze veiligheid, dus zodra we ons bedreigd voelen, kunnen we snel naar manieren zoeken om afstand te nemen. Het gevaar is dat we tijdens dit ick-moment te snel handelen. Misschien ontneem je jezelf wel iets moois puur uit angst, want relaties aangaan en onderhouden is nu eenmaal niet makkelijk. Het is daarom belangrijk om je tijdens zo’n ick-moment af te vragen of dit niet slechts een patroon is van je eigen terughoudendheid of dat je iemand écht vervelend vindt vanwege bepaalde trekjes en daarom niet in staat bent om met die persoon verder te gaan.
Peel: ‘In mijn onderzoek heb ik mensen snel van de ene relatie naar de andere zien gaan, op zoek naar iets specifieks en meestal onrealistisch. Een ‘trigger’ voor deze mensen om door te gaan met hun zoektocht kan iets zijn als een slecht gevoel voor mode, de verkeerde muzieksmaak of zelfs een ‘kinderachtige’ bijnaam.’ Volgens Peel moeten we flexibeler worden en een relatie gaan beschouwen als iets dat kan veranderen en daardoor groeien. Problemen moeten gezien worden als iets dat samen kan worden aangepakt.
Het advies van Peel is dus nogmaals: mocht je een ick-moment hebben, stop dan even en denk na over wat er precies is gebeurd. Beschermen we onszelf terecht omdat we zojuist iets hebben gezien waardoor we zeker weten dat het niet gaat werken met iemand? Als jij je potentiële partner onbeleefd hoort praten tegen een ober, is dat volgens Peel een terechte ick om je terug te trekken. Dit zegt namelijk iets over iemands karakter. Maar krijgen we de ick omdat we eigenlijk handelen uit destructie, dan kunnen we onszelf daarmee onnodig de kans op ware liefde ontnemen. Dit vraagstuk vereist natuurlijk veel zelfreflectie en inzicht, maar het is het onderzoeken zeker waard, volgens Peel.
