Wat je moet weten over de Oeigoeren in China

De Spelen in China zijn omstreden, want alles is omstrengeld door de mensenrechtenschendig rondom de Oeigoeren. De belangrijkste reden voor veel landen om geen hoogwaardigheidsbekleders naar de Olympische Spelen te sturen. Ook de Nederlandse delegatie en dus koning Willem-Alexander blijft thuis.

Deze week ontstak de Oeigoerse atlete Dinigeer Yilamujiang (20) samen met een sporter uit het noorden van China de olympische vlam. Human Rights Watch ziet het als een middelvinger naar de rest van de wereld, net als veel experts die het een politiek statement van China vinden. Het IOC kreeg veel kritiek, maar houdt zich op de vlakte. Wat speelt zich op de achtergrond van de Winterspelen precies af?

Amnesty International legt het heel duidelijk uit: In China worden Oeigoeren systematisch opgesloten in heropvoedingskampen. China omschrijft het als het tegengaan van extremisme, volgens Amnesty International en Human Rights Watch is het een grove schending van de mensenrechten. Alles rondom de kampen is niet pluis, want hersenspoeling en marteling zijn er aan de orde van de dag zijn. Dit bevestigt Amnesty International niet alleen, maar er is zelfs onderzoek gedaan door een onafhankelijk tribunaal in Londen die dit ook beaamt. Ook onze overheid deelde een verklaring waarin ze hun ernstige zorgen uitspreken over de mensenrechten in China en dan vooral over de situatie in Xinjiang.

In de regio Xinjiang in China leven de Oeigoeren, een Turkssprekende moslimminderheid. De Chinese overheid bestempelt de Oeigoeren en islamitische minderheden als afvallig. Een onvoorstelbare één miljoen (!) Oeigoeren en moslimminderheden in China zijn opgesloten in heropvoedingskampen. China zegt dat dit is om terrorisme te bestrijden, wánt Islamitische uitingen zijn verboden in het land.

In China worden Oeigoeren afgeluisterd, gevolgd door middel van gezichtsherkenning en bedreigd. Maar ook de 1500 Oeigoerse vluchtelingen in Nederland hebben nog steeds te maken met Chinese agenten die hen opdragen geen ‘onwaarheden’ te vertellen. Met als pressiemiddel de achtergebleven familieleden in de regio Xinjiang. In het buitenland studerende Oeigoeren verdwijnen steeds vaker als ze thuis op familiebezoek gaan. De Nederlandse overheid pleit bij de VN voor een onafhankelijk onderzoek naar de heropvoedingskampen in de Oeigoerse regio.

Wereldwijd roepen Oeigoeren op om de Winterspelen in China te boycotten. In eerste instantie was de oproep gericht aan het IOC om het vooral niet in China plaats te laten vinden. Nu wordt de oproep om de Spelen vooral niet te kijken steeds dringender.