Waarom de zweetband van Memphis recht in de roos is

Voetbalanalyticus Rafael van der Vaart opperde gisteravond na het zien van Memphis’ zweetband: “Misschien gaat-ie tennissen.” Dat was gevat bedoeld, maar had ook een kern van waarheid.

De eerste zweetband in de sport dateert van 1914. In dat jaar werd de Franse tennisspeler Suzanne Lenglen de jongste winnaar ooit van een Grand Slam-tournooi. Ze won Roland Garros op vijftienjarige leeftijd. Dat deed ze met verve, en met een flinke haarband; een lange lap stof die ze om haar hoofd gedraaid had, bijna als een tulband.

Lenglen schreef historie als jonge winnares, maar ze plantte ook een zaadje: de haarband zou synoniem komen te staan met de tennissport. Maar het was de Engelse tennisser Fred Perry die de zweetband bedacht zoals we die nu kennen.

Perry bond in eerste instantie medisch gaas om z’n pols. Zo voorkwam hij dat het zweet zijn handen bereikte, en het racket te glibberig werd. Een aantal jaren daarna bedacht Perry de zweetband, zowel voor de pols als het hoofd. De jaren zeventig zijn de hoogtijdagen voor de haarband in het tennis: Björn Borg, John McEnroe, Ilie Nastase. De haren van mannen werden in de jaren zeventig langer, en die moesten bijeen gehouden worden.

In de Verenigde Staten was het de onlangs overleden Bill Walton, een zelfverklaarde hippie met ook nog een vlasbaard, die de haarband in het professionele basketball introduceerde. Sterspeler Lebron James zorgde een paar seizoenen geleden voor een comeback van de zweetband in de National Basketball Association. In 2019 verbood de Amerikaanse NBA de zogenaamde Ninja-headband die het seizoen ervoor ineens heel populair was geworden.

De voetbalgeschiedenis kent ook zo zijn haarbanden. Die hadden allemaal de functie om wapperend haar te bedwingen; van de Braziliaan Sócrates tot de Argentijn Cannigia, en van Ronaldinho tot Batistuta (het zijn vaak wel de Zuid-Amerikanen die de haarband gebruiken).

De haarband is om twee reden functioneel: hij voorkomt dat er zweet in je ogen druppelt en hij houdt het haar bijeen. Beide redenen zijn echter voor Memphis Depay overbodig. Zijn haar zit strak op het bolletje en er druppelt geen zichtbaar zweet over het voorhoofd.

Nee, Depay draagt zijn haarband om esthetische redenen. Het is een heus fashion statement. Om die reden is zijn haarband ook wit, en niet zwart. Wit valt op, zwart valt weg. Is daar iets op tegen? Integendeel. Sport is competitie, maar sport is ook entertainment, het is show. En Memphis is de artiest die het publiek vermaakt.

Uiterlijk speelt een rol. Het Nederlands elftal uit 1974 heeft bijna mythische proporties. Dat komt niet omdat ze wereldkampioen werden (dat werden ze niet), maar wel omdat ze geweldig voetbal op de mat legden én er uitzagen als rocksterren. Spelers als Johan Neeskens, Johnny Rep, Ruud Krol en Rob Rensenbrink droegen het shirt over de broek voor een Jim Morrisson-achtig silhouet, met de haren lang in de nek. Mick Jaggers op kicksen!

Bill Walton, Suzanne Lenglen, Sócrates

Is de hoofdband praktisch? Ja! Uit onderzoek onder voetballers blijkt dat het koppen van de bal tot hersenbeschadiging kan lijden. Een klein bumpertje tussen het voorhoofd en een vijfje is net de kussen die je hersencellen nodig hebben. Het fashion statement van Memphis is dus feitelijk een kleine gezondheidsinjectie.

P.S.: Clarence Seedorf droeg in 1996 op het Europees Kampioenschap in Engeland in de wedstrijd tegen de Schotten ook een witte haarband (om zijn dreads een beetje in toom te houden). Altijd al een voorloper geweest, Seedorf.

P.P.S: Er is altijd baas boven baas. Op het Wereldkampioenschap in Mexico droeg Sócrates, de aanvoerder van het Braziliaanse elftal, een hoofdband met de tekst México sigue en pie (Mexico staat nog overeind). Mexico-Stad was in 1985 getroffen door een aardbeving en Sócrates wilde op deze manier zijn steun uitspreken. De charismatische aanvoerder gebruikte overigens een sok als hoofdband – geinig detail.