Is het alcoholvrije wijn of gewoon druivensap?

Zeg wijn, snacks of haute cuisine en de smulpapen van online foodmagazine FavorFlav weten waar te drinken, hoe het te eten en wat te koken. Dit keer serveren onze cheffies je: is alcoholvrije wijn wel wijn?

De meeste wijnliefhebbers gruwelen bij het woord alleen al. Alcoholvrije wijn, brrr! Of zoals wijnschrijver Harold Hamersma het verwoordt: “Het is als seks met een opblaaspop.” Maar de cijfers liegen er niet om: het afgelopen half jaar is de markt voor alcoholvrije wijn met 50 procent gestegen. Wat ís alcoholvrije wijn precies? Is het een optie als je meedoet aan Dry January? Ik dook er voor je in. Het was niet per se leuk, maar wel leerzaam. Doe er je voordeel mee.

Geen druivensap
Om bij het begin te beginnen: om alcoholvrije wijn te maken moet je eerst wijn maken. Het grote verschil tussen druivensap en alcoholvrije wijn is het vergistingsproces. De vergisting van de most (en dat is het vers geperste, maar nog niet vergiste sap) geeft niet alleen alcohol, maar ook heel veel smaken die je in druivensap niet tegenkomt. Alcoholvrije wijn is dan ook een gefermenteerde wijn (en dus mét alcohol), waarna er een proces plaatsvindt om de alcohol aan de wijn te onttrekken. Om alcoholvrije wijn te maken heb je dus een alcoholhoudende wijn nodig.

En dan?
Het onttrekken van alcohol aan wijn kan via verschillende methodes, variërend van distillatie onder vacuüm tot omgekeerde osmose (microfiltratie). Bij voorbaat onze oprechte excuses als dit artikel aanvoelt als een utterly boring scheikundelesje waar je – wees eerlijk – ook alleen maar naar uitkeek om pure alcohol te drinken (ja, mijn puberteit was rough). Door deze state of the art technologieën kan het verwijderen van alcohol met chirurgische precisie. Maar is alcoholvrije wijn lekker? Dat hangt in grote mate af van goede basiswijn. En eigenlijk zou het alcoholarme wijn moeten heten, want een klein beetje, ergens tussen de 0,5 procent en 0,01 procent, blijft altijd achter.

Vol van smaak
Niet elke wijn is geschikt om te dealcoholiseren, want een matige wijn wordt een nog matiger alcoholvrije wijn. Alcohol is een smaakdrager, en met het verlies van alcohol verlies je ook smaak. Dit is ook meteen de reden waarom het zo verdomde moeilijk is om écht lekkere alcoholvrije wijn te vinden – ja, ik spreek uit jarenlange en vooral teleurstellende ervaring. Zo zonder de alcohol moet de basiswijn vol van smaak zijn, met goede zuren en een goede structuur. Je verliest tijdens het dealcoholiseren ongeveer 15 procent aan volume (de alcohol en een beetje water), maar de zuren blijven aanwezig. Die maken dus een groter aandeel uit van het eindproduct en het is dan ook een uitdaging om volle basiswijnen te zoeken met lage zuren. Een witte wijn met hoge zuren zal extra zuur en schraler worden met het verwijderen van de alcohol.

Ook de kleur is van belang, want door het concentreren wordt de wijn donkerder. Voor rode wijnen geldt bovendien dat je een  fruitig exemplaar met weinig tannines moet hebben. Zou je bijvoorbeeld een zware rode tanninerijke wijn van zijn alcohol strippen, dan is het restproduct een hard en bitter drankje.

Bubbels als beste
Het gebrek aan alcohol wordt vaak ook gecompenseerd door het toevoegen van suiker en koolzuurgas. Van alle alcoholvrije wijnen die ik de afgelopen jaren heb geproefd zijn mousserende wijnen dan ook de opvallende positieve uitschieters. Want niet alleen suiker helpt de alcohol te vergeten, koolzuurgas ook. De alcoholvrije Raumland die ik onlangs dronk, bij sterrenzaak The White Room, was zelfs écht lekker.

Niet doen
Zelf doe ik niet aan Dry January of Sober October (met dit werk, hoe dan?), maar iedereen die dit moedige besluit wel heeft genomen ondersteun ik van harte. Want alcohol is niet gezond en het vergt in sommige kringen (de voetbalclub, de vrijmibo op kantoor, de buurtborrel, to name a few) ook best wat ruggengraat om te zeggen dat je niet drinkt. De initiële reacties zijn vaak te vergelijken met je eerste scheiding: ongeloof en verbijstering, gevolgd door hoongelach. Fok dat. Het is jouw leven. Trek open die fles. Maar dan niet doen: ruiken. Het heeft namelijk niet die lustopwekkende geur die wijn zo kenmerkt. Alcoholvrije wijn ruikt vaak vlak en doet in niets denken aan de smaak die je vervolgens proeft. Het is dan ook geen wijn (meer), dus daar moet je het ook niet mee gaan vergelijken. Ga je toch vergelijken, doe het dan met het aantal calorieën: een glas alcoholvrije wijn bevat er nog geen 25, in tegenstelling tot een glas normale wijn, dat er al gauw 75 bevat. Tel uit je winst.

In onderstaande artikelen geven those in the know een aantal fijne kooptips. Santé!