Travel & Hotspots

“Ik dacht dat ik in een spijker was gaan zitten”

Waarom voorlichting over menstruatie

een bloedserieuze zaak is

Kiki mocht haar verjaardag vieren in Chicago, maar die van mij deed er zeker niet voor onder. Ik blies mijn kaarsjes in Uganda uit. Spreekwoordelijk dan hè, want ik was eigenlijk veel te druk om taart te eten en bovendien ging het niet om mij, maar was ik op een missie. Laat ik mezelf trouwens eerst eens even netjes voorstellen. Ik ben Annick, sales assistant bij je lievelingswebsite (toch? Toch?). Voor Amayzine mocht ik vijf dagen mee met Plan Nederland om te kijken hoe het Menstrual Hygiene Management Project daar verloopt.

Ja, daar had ik ook nog niet van gehoord, maar nu weet ik er alles van. Stel je maar eens voor: de meisjes in Uganda hebben dus geen idee wat menstruatie is of wat het betekent. Ze hebben niet door dat dit het begin is van hun vruchtbaarheid. Van tampons hebben ze echt nog nooit gehoord en dus stoppen ze aarde, bananenbladeren of oude kranten in hun onderbroek om het bloed op te vangen. En natuurlijk schamen ze zich. De jongens op school lachen hen uit als ze doorlekken, dus durven ze niet meer naar school te gaan en zo hebben ze later nog minder kans op een baan of inkomen.

Dan heb ik het nog niet eens gehad over de mythes die daar bestaan. Meisjes zouden bijvoorbeeld niet door de tuin mogen lopen als ze ongesteld zijn, omdat de planten dan zouden doodgaan. Of ze mogen geen vlees serveren, want dan zouden ze voor altijd ongesteld blijven.

Het Menstrual Hygiene Management Project (MHM) van Plan moet ervoor zorgen dat er voorlichting op de scholen komt, er betere sanitaire voorzieningen komen en dat er – herbruikbaar – maandverband beschikbaar is. Samen met de ambassadeurs Caro Emerald en Pip Pellens (die zich samen met Neelie Kroes hebben verbonden aan het project) stapte ik maandag in het vliegtuig.

”Je ziet de mangobomen, avocadobomen en bavianen (die bedelen om eten) dus gewoon langs de weg staan.”

De volgende dag reden we (oh ja, in Uganda rijden ze dus links) in de regen van Kampala naar Tororo, waar dit plan wordt uitgevoerd. En jongens, Uganda is gróen. Je ziet de mangobomen, avocadobomen en bavianen (die bedelen om eten) dus gewoon langs de weg staan. ’s Avonds ontmoetten we Jane en Moses, die werken voor Plan Uganda en die dit project overzien en uitvoeren in Tororo.

Als eerste ben ik naar een school gegaan. De kinderen dansten en zongen voor ons de Sanitation Song en het Menstrual Hygiene Anthem. Daarna ging ik met vijf meisjes apart zitten om hun ervaringen te horen over hun eerste menstruatie. Meestal waren ze op school en kwamen ze erachter dat ze ongesteld waren geworden, omdat er bloed op hun rok zat. Ze gingen vol schaamte naar huis, om niet meer terug te komen op school en hadden echt geen enkel idee wat er aan de hand was. Iemand zei zelfs: “Ik dacht dat ik in een spijker was gaan zitten”.

Thuis krijgen ze vaak niet meer informatie dan: “Het is normaal, dit heeft elk meisje” of ze durven het uit schaamte niet eens te vertellen. Door het MHM-project weten ze nu wat er met hun lichaam gebeurt en kan erover worden gepraat. Door het herbruikbare maandverband (de Afripads) kunnen ze naar school als ze ongesteld zijn en kunnen ze dus ook hun school afmaken, waardoor ze een toekomst voor zich hebben.

Maar als je denkt dat we hier te maken hebben met een eind-goed-al-goedje, dan heb je het mis. Veel vrouwen kunnen deze Afripads eigenlijk niet betalen, dus nu leert Plan aan leraressen om hun eigen maandverband te maken, zodat deze vrouwen dit dan weer aan de meisjes kunnen leren. Zo kunnen ze van oude katoenen kleren hun eigen herbruikbare pads maken.

”Zo kunnen ze van oude katoenen kleren hun eigen herbruikbare pads maken”

Op scholen worden ook toneelstukken opgevoerd over dit onderwerp. Zo laten ze op een leuke manier (want dit is eigenlijk het enige entertainment dat er is) zien hoe meisjes en ouders vroeger omgingen met menstruatie en ze leren de kinderen en ouders hoe je er nu wél mee om moet gaan. Deze toneelstukken worden heel druk bezocht en de kinderen vinden het ook echt heel grappig. Voor die kinderen dus een leuke manier om te leren over menstruatie.

Veel te snel zat de reis er alweer op en reden we terug naar de hoofdstad om met de nachtvlucht terug te vliegen naar Amsterdam. Deze ervaring ga ik echt nooit vergeten. Het is zo mooi om zo’n project van zo dichtbij te mogen meemaken en nu zag ik eens zelf dat deze projecten écht verschil maken.

We moeten de kracht van voorlichting niet onderschatten. Dat is bij dit soort projecten het allerbelangrijkste, want zonder kennis zal het nooit beter worden. Daarom doet Plan zulk ontzettend goed werk in Uganda. Er zitten nu meer meisjes op de scholen dan jongens, menstruatie is bespreekbaar bij ouders, jongens én meisjes en de middelen zijn er om hier goed en hygiënisch mee om te gaan.

Plan wil dit project natuurlijk ook graag uitbreiden naar andere gemeenschappen en regio’s. En we moeten ook blijven helpen, want ook al gaat het zeker de goede kant op, ze zijn er nog lang niet.

Speciaal voor dit project zijn er daarom drie tassen ontworpen: de Bag To School. Deze worden morgen gelanceerd in de Bijenkorf Amsterdam – als jij daarbij wilt zijn, like dan even ons Facebook-bericht en wie weet nodigen wij jou, samen met een vriendin, uit – en zijn vanaf 8 juni te vinden in de Bijenkorf. De opbrengsten hiervan (€29,95 per stuk) gaan volledig naar dit mooie project. Koop de Bag To School en steun dit project. Want ik kan je uit eigen ervaring vertellen: het wérkt.

Foto credits: Bill Tanaka